Plaats alle vierkante tegels in een 5 bij 5 grid. Dit is het Speelbord (ofwel de “Kaart van Nederland”). Plaats de Stoombootpion op een willekeurig stuk water.
Maak 3 gedekte stapels van de 3 soorten kaarten in het spel: Varen, Stoomboot en Pakje.
- Iedere speler pakt 5 kaarten, waarbij diegene zelf mag kiezen van welke stapel(s) die worden gepakt.
- Plaats 2 Stoombootkaarten horizontaal tegen elkaar. Zo krijg je 3 afgewerkte “posities” eronder. Dit heet de “Stoomrij”.
Meer dan 4 spelers? Geef dan iedere speler 4 kaarten en begin de Stoomrij ook met 4 kaarten.
Eerste potje? Of je wilt een korter potje? Je kan de kaart ook 4 bij 4 maken. Zorg dan wel dat er minstens 4 huizen zijn.
Kies tenslotte de persoon met de langste baard om Sint te worden ( = startspeler).
Dit is een coöperatief spel: je speelt samen en wint (of verliest) samen.
Je wint zodra je alle pakjes hebt bezorgd. Je verliest zodra pakjesavond voorbij is.
Ondanks dat het een spel is van samenwerken, mag je nooit je kaarten communiceren! Natuurlijk mag je praten over andere dingen of algemene strategieën, maar je mag nooit laten weten wat je hebt of wat je hebt neergelegd in de Stoomrij.
Het spel verloopt in rondes. Elke ronde begint met de Sint en gaat met de klok mee.
Tijdens je beurt, plaats je één handkaart onder een lege positie van de Stoomrij.
Normaal gesproken leg je jouw kaart gedekt (geheim). Als de positie een oogje heeft, echter, mag je jouw kaart open leggen.
De ronde eindigt zodra de hele Stoomrij gevuld is.
Dan gaat de Stoomboot varen! Eén voor één, van links naar rechts,
- Onthult de startspeler de volgende kaart.
- En voert diens actie uit.
- Beslissingen worden genomen door de startspeler (zonder overleg).
Leg aan het einde van de ronde één van de gespeelde kaarten opzij. Dit vormt de zogenaamde Kalenderstapel. Zodra deze stapel 10 kaarten heeft, is Pakjesavond voorbij, en verlies je dus het spel.
Iedereen trekt nieuwe kaarten (van de 3 open stapels) totdat ze weer 5 kaarten in de hand hebben.
De speler die als laatste een kaart speelde wordt de nieuwe Sint.
Het spel heeft 3 soorten kaarten.
- VAREN: Deze kaarten laten de Stoomboot varen.
- STOOMBOOT: Deze maken de Stoomrij langer of korter.
- Langer door deze kaart aan een uiteinde te plaatsen; korter door een uiterste kaart juist uit de Stoomrij te halen.
- Als deze specifieke kaart niet aansluit op de Stoomrij, moet je kiezen voor korter maken.
- PAKJES: Deze kaarten zijn nodig om het spel te winnen.
Want hoe bezorg je een pakje?
Als de Stoomboot op een huistegel komt, en diens gewenste pakjes liggen eerder in de Stoomrij, dan mag je ze bezorgen!
Als pakjes zijn bezorgd, haal je die kaarten uit het spel en draait de huistegel om. Niet-bezorgde pakjes gaan simpelweg terug in de stapel.
Je kan niet van het Speelbord varen. Als je dat probeert, gebeurt er niks.
Wil je wat meer uitdaging? Or juist wat minder? Probeer deze varianten of uitbreidingen.
Deze uitbreiding bevat daadwerkelijk een deck “Kalenderkaarten”.
Tijdens de opzet, plaats een stapel met 10 van deze kaarten (gedekt) langs het bord.
Aan het eind van elke ronde (als de kalender vooruitgaat), haal je de bovenste kaart van deze stapel. Veel van deze kaarten hebben een speciale gebeurtenis: voer die nu uit.
Dit vervangt dus de regel dat je een van de gespeelde kaarten opzij moet leggen.
Het spel eindigt nu (in verlies) als deze stapel op is.
Deze uitbreiding bevat bijzondere pakjeskaarten. Ze bevatten tekst met een speciale actie of vaardigheid, die altijd ingaat zodra de kaart succesvol wordt bezorgd.
- Joker: deze pakjes hebben een regenboogkleur en laten een vraagteken zien. Ze stellen elke pakje voor dat je maar wilt!
- Dubbelcadeau: deze pakjes laten twee soorten zien. Als je deze gebruikt, mag je ter plekke kiezen welke van de twee het is.
- Telefoon: zodra je dit pakje bezorgd, mag je communiceren! Vertel vrijuit over je kaarten, over wat nog meer in de Stoomrij ligt, etcetera. Dit communiceren mag totdat je de volgende kaart onthult.
Het bevat ook een paar nieuwe simpele vaarkaarten: Dubbel Vooruit, Dubbel Achteruit, Draai Om en Anker.
Ten slotte bevat het nieuwe kaarten voor de Stoomrij. Deze speciale kracht geldt altijd alleen voor de kaart die je in die positie speelt.
Hieronder staat de volledige lijst met icoontjes en wat ze betekenen. Als dit te veel is voor jonge/nieuwe spelers, kan je natuurlijk slechts een paar toevoegen aan het deck voor dit potje.
Deze uitbreiding bevat speciale tegels voor de kaart. Schud deze met de rest van de tegels voordat je het Speelbord bouwt. Het is prima als slechts een paar van deze voorkomen in jouw spel.
Ook kan je Stoomboot nu schade oplopen.
- Van het Speelbord proberen te varen doet 1 schade.
- Tegen een ROTS knallen doet 1 schade.
Voor elke schade die je oploopt, haal een Stoomrij kaart weg. Als daardoor de Stoomrij helemaal leeg is, verlies je het spel ook direct.
Deze uitbreiding bevat extra pionnen voor Pieten.
Tijdens de opzet, kiest elke speler één Piet.
Tijdenns het spel,
- Als de Sint een Varen-kaart onthult, mag diegene er ook voor kiezen om deze instructie te gebruiken op diens eigen Piet in plaats van de Stoomboot.
- Als een Piet nog niet op het Speelbord staat, begint diegene altijd op de locatie van de Stoomboot.
- Anderzijds bewegen ze op precies dezelfde manier als de boot.
Waarom zou je dit doen? Je kan ermee voorkomen dat de Stoomboot een rare zet maakt. Maar je kan dus ook op meerdere plekken tegelijk zijn, en zo misschien sneller pakjes afleveren.
Echter, dit betekent ook dat Pieten dezelfde regels volgen als de boot. Ook zij kunnen schade veroorzaken of effecten van speciale tegels aanzetten.